W掺杂NbSe2及其Cu基复合材料摩擦学性能研究

胡志立 李长生 唐华 李洪苹 梁家青 张毅 陈帅

引用本文: 胡志立, 李长生, 唐华, 李洪苹, 梁家青, 张毅, 陈帅. W掺杂NbSe2及其Cu基复合材料摩擦学性能研究[J]. 无机化学学报, 2013, 29(4): 767-773. doi: 10.3969/j.issn.1001-4861.2013.00.101 shu
Citation:  HU Zhi-Li, LI Chang-Sheng, TANG Hua, LI Hong-Ping, LIANG Jia-Qing, ZHANG Yi, CHEN Shuai. Investigation of W Doped NbSe2 and Tribology Characteristic of Its Correlated Copper Base Composites[J]. Chinese Journal of Inorganic Chemistry, 2013, 29(4): 767-773. doi: 10.3969/j.issn.1001-4861.2013.00.101 shu

W掺杂NbSe2及其Cu基复合材料摩擦学性能研究

  • 基金项目:

    江苏省自然科学基金(No.BK2011534) (No.BK2011534)

    兰州化学物理所固体润滑国家重点实验室开放基金(No.20101008) (No.20101008)

    江苏省摩擦学重点实验室开放 基金(No.kjsmcx1005) (No.kjsmcx1005)

    江苏大学高级人才启动基金(No.09JDG009)资助项目。 (No.09JDG009)

摘要: 本文利用固相合成法制备W掺杂的NbSe2, 且以Nb1-xWxSe2为固体润滑相, Cu为基体相, 通过粉末冶金的方法制备出不同质量百分比含量的Nb1-xWxSe2/Cu基复合材料。利用XRD、SEM、TEM测试手段分析了样品中的相成分、微观形貌, 采用电阻率检测仪、材料试验机和排水法测试块体样品的电阻率、硬度和密度, 并用摩擦磨损试验机对其摩擦磨损性能进行评价。结果表明随着W掺杂量的增加, Nb1-xWxSe2的形貌由规则的微米六方片转变为纳米片和纳米带的混合, 掺杂对电阻率影响不大。随着Nb1-xWxSe2添加量的增加, Nb1-xWxSe2/Cu基复合材料的电阻率缓慢升高, 摩擦系数呈现不同规律变化。当Nb1-xWxSe2中W掺杂量x=0且其添加质量为10% 时, NbSe2/Cu基复合材料体系拥有最佳摩擦磨损性能, 摩擦系数为0.15, 磨痕平滑且宽度较窄。当Nb1-xWxSe2中W掺杂量x=3%且Nb0.97W0.03Se2的添加质量为5%时, Nb0.97W0.03Se2/Cu基复合材料拥有最佳摩擦磨损性能, 摩擦系数为0.17, 磨痕更加平滑且磨痕浅。这是由于Nb0.97W0.03Se2中同时均匀存在纳米带和纳米片, 它们互相缠绕在一起, 在复合材料中纳米片起到润滑成膜的作用, 纳米带类似于鸟巢中的草屑和树枝, 起到了增强增韧的作用, 促使材料的力学和摩擦学性能同时提高。

English

  • 
    1. [1] Tenne R, Margulis L, Genut M, et al. Nature, 1992,360:444 -446[1] Tenne R, Margulis L, Genut M, et al. Nature, 1992,360:444 -446

    2. [2] Rothschild A, Sloan J, Tenne R. J. Am. Chem. Soc., 2000, 122:5169-5179[2] Rothschild A, Sloan J, Tenne R. J. Am. Chem. Soc., 2000, 122:5169-5179

    3. [3] Feldman Y, Wasserman E, Srolovitz D J, et al. Science, 1995, 267:222-225[3] Feldman Y, Wasserman E, Srolovitz D J, et al. Science, 1995, 267:222-225

    4. [4] Bilas P, Romana L Bade F, et al. Tribol. Lett., 2009,34(1): 41-48[4] Bilas P, Romana L Bade F, et al. Tribol. Lett., 2009,34(1): 41-48

    5. [5] Li C S, Hao M D, Liu Y Q, et al. 2008 3rd Ieee Int. Confer. Nano/Micro Eng. Mol. Sys., 2008,1-3:324-328[5] Li C S, Hao M D, Liu Y Q, et al. 2008 3rd Ieee Int. Confer. Nano/Micro Eng. Mol. Sys., 2008,1-3:324-328

    6. [6] Suderow H, Tissen V G, Brison J P, et al. Phys. Rev. Lett., 2005,95(11):117006-117006[6] Suderow H, Tissen V G, Brison J P, et al. Phys. Rev. Lett., 2005,95(11):117006-117006

    7. [7] Rapoport L, Fleischer N, Tenne R. Adv. Mater., 2003,15: 651-655[7] Rapoport L, Fleischer N, Tenne R. Adv. Mater., 2003,15: 651-655

    8. [8] Papoport L, Lvovsky M,Lapsker I, et al. Adv. Eng. Mater., 2001,3:71-75[8] Papoport L, Lvovsky M,Lapsker I, et al. Adv. Eng. Mater., 2001,3:71-75

    9. [9] CHEN Wei-Xiang(陈卫祥), TU Jiang-Ping(涂江平), MA Xiao -Chun(马晓春). Chin. J. Tribol.(Mocaxue Xuebao), 2003,23 (1):76-80[9] CHEN Wei-Xiang(陈卫祥), TU Jiang-Ping(涂江平), MA Xiao -Chun(马晓春). Chin. J. Tribol.(Mocaxue Xuebao), 2003,23 (1):76-80

    10. [10] CAO Ke-Sheng(曹可生), LI Chang-Sheng(李长生), LI Song-Tian(李松田), et al. Chinese J. Inorg. Chem.(Wuji Huaxue Xuebao), 2011,11(27):2150-2156[10] CAO Ke-Sheng(曹可生), LI Chang-Sheng(李长生), LI Song-Tian(李松田), et al. Chinese J. Inorg. Chem.(Wuji Huaxue Xuebao), 2011,11(27):2150-2156

    11. [11] Pol S V, Pol V G, Moreno G, et al. J. Phys. Chem. C, 2008, 112:5356-5360[11] Pol S V, Pol V G, Moreno G, et al. J. Phys. Chem. C, 2008, 112:5356-5360

    12. [12] Parilla P, Dillon A C, Parkinson B, et al. J. Phys. Chem. B, 2004,08:197-207[12] Parilla P, Dillon A C, Parkinson B, et al. J. Phys. Chem. B, 2004,08:197-207

    13. [13] TANG Guo-Gang(唐国钢), LI Chang-Sheng(李长生), TANG Hua(唐华), et al. Chinese J. Inorg. Chem.(Wuji Huaxue Xuebao), 2011,27(7):1368-1372[13] TANG Guo-Gang(唐国钢), LI Chang-Sheng(李长生), TANG Hua(唐华), et al. Chinese J. Inorg. Chem.(Wuji Huaxue Xuebao), 2011,27(7):1368-1372

    14. [14] JIN Yue(晋跃), LI Chang-Sheng(李长生), WANG Mu-Ju(王 木菊), et al. Chin. J. Vacauum Sci. Technol.(Zhenkong Kexue Yu Jishu Xuebao), 2011,31(5):646-651[14] JIN Yue(晋跃), LI Chang-Sheng(李长生), WANG Mu-Ju(王 木菊), et al. Chin. J. Vacauum Sci. Technol.(Zhenkong Kexue Yu Jishu Xuebao), 2011,31(5):646-651

    15. [15] LI Guo-Wei(李国伟), JIN Yue(晋跃), LI Chang-Sheng(李长 生), et al. Chinese J. Inorg. Chem.(Wuji Huaxue Xuebao), 2010,26(8):1472-1476[15] LI Guo-Wei(李国伟), JIN Yue(晋跃), LI Chang-Sheng(李长 生), et al. Chinese J. Inorg. Chem.(Wuji Huaxue Xuebao), 2010,26(8):1472-1476

    16. [16] Prabu M, Selvasekarapandian S, Kulkarni A R, et al. Trans. Nonferrous Met. Soc. China, 2012(22):342-347[16] Prabu M, Selvasekarapandian S, Kulkarni A R, et al. Trans. Nonferrous Met. Soc. China, 2012(22):342-347

    17. [17] YANG Meng-Meng(杨萌萌), TU Hai-Lin(屠海令), ZHANG Xin-Qiang(张心强), et al. Chin. J. Rare Metals(Xiyou Jinshu Xuebao), 2012,36(2):292-296[17] YANG Meng-Meng(杨萌萌), TU Hai-Lin(屠海令), ZHANG Xin-Qiang(张心强), et al. Chin. J. Rare Metals(Xiyou Jinshu Xuebao), 2012,36(2):292-296

    18. [18] Chung S Y, Bloking J T, Chiang Y M. Nature Mater., 2002, 1:123-128[18] Chung S Y, Bloking J T, Chiang Y M. Nature Mater., 2002, 1:123-128

    19. [19] Ni J F, Zhou H H, Chen J T, et al. Mater. Lett., 2002,59: 2361-2365[19] Ni J F, Zhou H H, Chen J T, et al. Mater. Lett., 2002,59: 2361-2365

    20. [20] Shi S Q, Liu L J, Ouyang C Y, et al. Phys. Rev. B, 2003,68: 195108-195112[20] Shi S Q, Liu L J, Ouyang C Y, et al. Phys. Rev. B, 2003,68: 195108-195112

    21. [21] FENG Liang-Rong(冯良荣), LÜ Shao-Jie(吕绍洁), QIU Fa-Li(邱发礼). Acta Chim. Sin.(Huaxue Xuebao), 2002,60(3): 463-467[21] FENG Liang-Rong(冯良荣), LÜ Shao-Jie(吕绍洁), QIU Fa-Li(邱发礼). Acta Chim. Sin.(Huaxue Xuebao), 2002,60(3): 463-467

    22. [22] Choi W, Termin A, Hoffmann M R. J. Phys. Chem., 1994, 98:13669-13679[22] Choi W, Termin A, Hoffmann M R. J. Phys. Chem., 1994, 98:13669-13679

    23. [23] Iwasaki M, Hara M, Kawada H, et al. J. Colloid Interface Sci., 2000,224(1):202-204[23] Iwasaki M, Hara M, Kawada H, et al. J. Colloid Interface Sci., 2000,224(1):202-204

    24. [24] YUE Lin-Hai(岳林海), SHUI Miao(水淼), XU Zhu-De(徐铸 德), et al. J. Zhejiang Univ.: Sci. Ed.(Zhejiang Daxue Xuebao: Lixueban), 2000,27(1):69-74[24] YUE Lin-Hai(岳林海), SHUI Miao(水淼), XU Zhu-De(徐铸 德), et al. J. Zhejiang Univ.: Sci. Ed.(Zhejiang Daxue Xuebao: Lixueban), 2000,27(1):69-74

    25. [25] Michael Gratzel, Russell F Howe. J. Phys. Chem., 1990,94: 2566-2572[25] Michael Gratzel, Russell F Howe. J. Phys. Chem., 1990,94: 2566-2572

    26. [26] PENG Zhi-Jian(彭志坚), YANG Yi-Yong(杨义勇), WANG Cheng-Biao(王成彪), et al. Acta Metellu. Sin.(Jinshu Xuebao), 2008,44(10):1265-1270[26] PENG Zhi-Jian(彭志坚), YANG Yi-Yong(杨义勇), WANG Cheng-Biao(王成彪), et al. Acta Metellu. Sin.(Jinshu Xuebao), 2008,44(10):1265-1270

    27. [27] Balzer B, Hagemeister M, Kocher P, et al. J. Am. Ceram. Soc., 2004,87:1932-1938[27] Balzer B, Hagemeister M, Kocher P, et al. J. Am. Ceram. Soc., 2004,87:1932-1938

    28. [28] Begum S, Hashmi M S J. J. Mater. Process Technol., 2005, 167:542-548[28] Begum S, Hashmi M S J. J. Mater. Process Technol., 2005, 167:542-548

    29. [29] WANG Qing-Feng(万庆峰), WANG De-Zhi(王德志), ZHAO Bing(赵兵), et al. Transact. Meterals Heat Treat.(Cailiao Rechuli Xuebao), 2009,30(1):80-83[29] WANG Qing-Feng(万庆峰), WANG De-Zhi(王德志), ZHAO Bing(赵兵), et al. Transact. Meterals Heat Treat.(Cailiao Rechuli Xuebao), 2009,30(1):80-83

    30. [30] He D H, Manory R. Wear, 2001,249:626-636[30] He D H, Manory R. Wear, 2001,249:626-636

    31. [31] Kato H, Takama M, Iwai Y. Wear, 2003,255:573-578[31] Kato H, Takama M, Iwai Y. Wear, 2003,255:573-578

    32. [32] Rajora O S, Curzon A E. Phys. Status Solidi (A), 1986,97:65 -76[32] Rajora O S, Curzon A E. Phys. Status Solidi (A), 1986,97:65 -76

    33. [33] Voorhoeve-Van D B J M. J. Less-common Metals, 1972,26: 399-402[33] Voorhoeve-Van D B J M. J. Less-common Metals, 1972,26: 399-402

    34. [34] Freund J, Wortmann G, Paulus W, et al. J. Alloys Compd., 1992,187:157-169[34] Freund J, Wortmann G, Paulus W, et al. J. Alloys Compd., 1992,187:157-169

    35. [35] Tang H, Cao K S, Wu Q, et al. Cryst. Res. Technol., 2011, 46(2):195-200[35] Tang H, Cao K S, Wu Q, et al. Cryst. Res. Technol., 2011, 46(2):195-200

    36. [36] LI Wen-Jing(李文静), LEI Lei(雷蕾), LUO Cong(罗聪), et al. Chinese J. Inorg. Chem.(Wuji Huaxue Xuebao), 2012, 28(8):1587-1592[36] LI Wen-Jing(李文静), LEI Lei(雷蕾), LUO Cong(罗聪), et al. Chinese J. Inorg. Chem.(Wuji Huaxue Xuebao), 2012, 28(8):1587-1592

  • 加载中
计量
  • PDF下载量:  347
  • 文章访问数:  956
  • HTML全文浏览量:  97
文章相关
  • 收稿日期:  2012-10-04
  • 网络出版日期:  2012-11-18
通讯作者: 陈斌, bchen63@163.com
  • 1. 

    沈阳化工大学材料科学与工程学院 沈阳 110142

  1. 本站搜索
  2. 百度学术搜索
  3. 万方数据库搜索
  4. CNKI搜索

/

返回文章